Acıgöl Kuruluşu

Konya ilimiz sınırları içinde olan Işıklar Yaylasında dergah açan Horasan erenlerinden Hıdır Işık isimli Türkmen dervişinin soyundan gelen Piri Bey ve obası Acıgöl’ün ilk mukimleridir. Günümüzde Hıdırlılar (Hındır Uşağı) diye bilinen sülale Piri Beyin torunlarıdır.
Hınzırlıların asırlık abidesi Hasan ŞAHIN (90 Yaşında) tarihi, isim ve yer vererek şöyle anlattır:
Dedelerimiz bize soyumuzu sopumuzu ince ince anlatırlardı. aynısını çocuklarımıza anlatmamızı sıkı sıkı tembih ederlerdi. Özellikle bizlerin buraya geliş tarihini unutmamızı söylerlerdi.
Dedelerim, 954 (Rumi) yılında (M.1525) Konya beyi ile anlaşmazlığa düşmüşler. Oralardan kalkıp buraya gelmişler. O zamanlar oba beyimiz Piri Bey imiş.
Piri Bey buraya gelince, yöreyi beğenmiş yurt tutmaya karar vermiş. Tatlarlılar (Tatların Kasabası sakinleri) buna razı olmak istememişler. Dedem Piri Beyin 7 oğlu varmış. Obası da çok kalabalıkmış. Tatlarlılar ile aralarında kavga çıkmış. Tatlarlılardan 2 kişiyi vurmuşlar.
Bu olaylar üzerinde Piri Bey Acıgöl’den Tatlara doğru akan iki derenin önünü (İnallı Kasabasının kuzey tarafına set yaparak kesmiş Tatlarine su vermemiş.
Derelerin önü setle kesilince, biriken su küçük gölcükler oluşturmuş. gölcüklerin arasında adacıklar meydana gelmiş. Bundan dolayı bu beldeye Topada (Toplu adalar) denilmiş. Sonraları Dobada denmeye başlandı.
Hasan ŞAHIN kelimelerin tek tek seçiyor, büyük bir özenle anlatmaya devam ediyor.
Piri Bey burayı yurt tuttuktan sonra, bir akşam üzere bir derviş Çıkagelmiş. Piri Bey’den abdest suyu istemiş,. Piri Bey’de biraz ağırdan almış. derviş buna alınarak hemen oradan ayılmış. Piri Bey hatasını anlamış, hemen dervişin arkasından koşmuş fakat dervişe golün üzerinde yürüyerek karşıya gökten geçmiş. Piri Bey’in çağırmalarına aldırış etmeden gözden kaybolmuş.
Bu olaydan sonra bir hastalık peydah olmuş, Piri Bey’in yedi oğlu birer gün arayla vefat etmiş.
Bu olaydan sonra Piri Bey torunlar ile ilgilenmiş, onları büyütmüş. yedi oğlunun ölmesiyle güç kaybeden Piri Bey Karamanlılardan, başka göçerleri bölgeye getirerek ıskan etmiş.
Hasan ŞAHIN devamla:
Piri Bey sık sık Hacıbektaş’ı Veli türbesini ziyarete gidermiş. Hacıbektaş dergahına bağlıymış. Dedi.
Karamanlılar Osmanlılarla uzun bir sure (Yaklaşık 150 yıl) mücadele içinde bulunmuşlar. Karaman oğullan, Osmanlılar tarafından zaman zaman toplu göçe (Tehçir) tabı tutulmuşlardır. (Aksaray’daki onbinlerce Türkmen’in İstanbul’a yerleştirilmesi 1471) Piri Beyin zorlama sonucumu buraya geldiğini, yoksa kendisine bu yörenin dirlik mi verildiğini bilmiyoruz.
Piri Bey Hacıbektaş’a ziyaretinin dergaha bağlılıktan mı, yoksa o bölgeye yerleşmiş Türkmen oymaklarını ziyaret amacıylamı gittiği konusunda yeterli bilgiye ulaşamadık. Hacıbektaş’a bağlı Hıdırlar köyünün Acıgöl’deki Hındırlılar sülalesi ile akrabalık bağları olduğunu sanıyorum.
Piri Bey’in Karaman oğullarından son beylerinden Pır Ahmet’le ilgisinin olup olmadığı ayrı bir merak konusu. (Değerli tarihçilerimize bırakıyoruz.)
Acıgöl tespit edebilen sülaleler:
Hıdır uşağı, Kapusuzlar, Geygelliler, Nasuf uşağı, şaban uşağı, Emir uşağı, Vezir uşağı, Hacı Ahmetliler, Tatlar uşağı, Kömürcüler.